Wanneer ben je HSP? – Hoogsensitief en bruisend van energie!
Wanneer ben je HSP? Hooggevoeligheid wordt niet altijd serieus genomen. ‘En nu zijn we zeker allemaal hoogsensitief? Wat een onzin. Het is gewoon een modewoord’, stelde mijn echtgenoot liefdevol vast toen ik (Carianne) er, na het lezen van het boek over hooggevoeligheid van Elaine Aron, achter kwam dat ik behoor tot de groep hoogsensitieve personen, oftewel HSP-ers.
Ik had in mijn praktijk al vele hoogsensitieve personen geholpen om beter met een teveel aan prikkels om te gaan, maar nooit de link gelegd dat ik zelf ook hooggevoelig zou zijn. Wat een eyeopener was het toen ik de test van Elaine Aron deed …
En de grootste grap vond ik het toen ik die test nog eens las en nog eens en toch echt moest vaststellen dat mijn man ook hartstikke hoogsensitief is, evenals onze kinderen. Een modewoord? Nou, in elk geval een woord wat sinds die tijd vele veranderingen teweeg heeft gebracht in ons gezin: al was het alleen maar omdat we nu onderkennen dat we geen van allen tegen teveel prikkels en drukte kunnen, ook al houden we wel erg van gezelligheid.
Wat is HSP?
Volgens Aron is zo’n twintig procent van de bevolking hoogsensitief. En de mensen die zich hierin herkennen worden Hoog Sensitieve Personen genoemd (HSP). Heel kort gezegd zijn dat mensen die gevoeliger reageren op prikkels in de vorm van bijvoorbeeld geur, geluid, of sfeer, dan de andere tachtig procent van de bevolking. Ze beleven het leven heel intens, alsof ze met een andere filter naar de wereld kijken. Zo kan voor een HSP-er bijvoorbeeld een onaardige opmerking nog weken nadreunen, terwijl iemand anders het allang vergeten is.
Vaak zijn HSP-ers al vanaf hun kindertijd gewend om zich aan te passen aan hun omgeving en zich ‘gewoon’ te gedragen, waardoor ze de neiging hebben hun gevoeligheid te ontkennen. Hierdoor kan het ontstaan dat ze niet meer goed weten wie ze zijn en maken ze keuzes die niet bij hen passen. Of vaak ook: ze gaan over hun grenzen, omdat ze horen van anderen of misschien ook zelf vinden dat ze zich aanstellen en ‘gewoon mee moeten doen’. Met alle negatieve gevolgen van dien.
Het kan zijn dat je, als je eenmaal weet dat je hoogsensitief bent, nog gevoeliger zult reageren op bepaalde prikkels, omdat je nu door hebt dat je er eigenlijk last van hebt. Voorheen negeerde je de prikkel en kon je er wellicht later op de dag last van krijgen in de vorm van hoofdpijn, spanning in je lichaam of extreme vermoeidheid. Zoals een cliënt van mij die, nu ze verhuisd is, pas door heeft hoeveel energie het haar gekost heeft om in een wijk te wonen met veel lawaai. Voor haar gevoel komt ze nu pas werkelijk tot rust.
HSP en je energie niveau
HSP-ers leven behoorlijk intens. Juist omdat ze sensitief zijn, merken ze vaak veel (voor andere mensen onbelangrijke) prikkels op. Ook kunnen ze last hebben van kleine veranderingen in geur, geluid of licht. Je kunt als HSP-er in meer of mindere mate gevoelig zijn en niet iedere HSP-er is gevoelig voor dezelfde prikkels. Het heeft ook te maken met je persoonlijkheid. Extraverte mensen kunnen over het algemeen sneller prikkels verwerken dan introverte mensen, terwijl beide typen HSP kunnen zijn.
Dit kan je als HSP-er energie kosten:
- Teveel prikkels tegelijkertijd moeten verwerken.
- Geen of te weinig tijd hebben om prikkels te verwerken.
- Je moeten concentreren, terwijl je zintuigen geprikkeld worden door bijvoorbeeld geluid, een vervelende geur of door teveel of te weinig licht.
- Mensen die hard praten.
- Een geur die je niet prettig vindt of als indringend ervaart zoals van nagellak, chemische schoonmaakmiddelen of rook.
- Achtergrond geluid zoals van een airco.
- Hard geluid waar je van schrikt.
- Teveel mensen in een ruimte.
- Te weinig frisse lucht.
- Stoffen die prikken of labeltjes aan je kleding.
- Te warme of te koude omgeving.
- Chaos
- Niet luisteren naar je eigen hart/gevoel.
- Teveel emoties tegelijkertijd ervaren.
- Grenzen moeten aangeven en bewaken.
- Schuldgevoelens/gevoelens van falen of tekort schieten.
- Negatieve sfeer in de omgeving en/of relatie.
- Negatieve kritiek of onaardige opmerkingen.
- Het gevoel hebben veel te moeten doen.
- Hoge verwachtingen van anderen.
- Te weinig schoonheid om je heen.
- En nog veel meer …
Is het herkenbaar voor je? Welke prikkels kosten jou extra veel energie?
tekst gaat onder afbeelding verder…
Hoe kan je als HSP-er bruisen van energie?
Alhoewel het verwerken van allerlei prikkels voor iedereen energie kost, is het voor HSP-ers nog veel intensiever. Juist omdat ze vaak meer details opmerken en scherpere zintuigen hebben, hebben ze ook meer stilte en tijd nodig om alles een plek te geven. Hoe kun je ervoor zorgen dat je niet al halverwege de dag uitgeblust op de bank hoeft te zitten, maar dat je energiepijl in balans blijft?
Zo krijg je energie en/of kun je je energie behouden:
- Onderzoek of je hoogsensitief bent.
Als eerste helpt het enorm om te weten of je een hooggevoelig persoon bent. Wil je weten of je HSP bent of niet? Onze TotalBalance Senior Coaches kunnen een speciale test met je afnemen, waardoor je niet alleen weet óf je HSP bent, maar vooral ook leert op welke gebieden én wat je eraan kunt doen om niet overprikkeld te raken!
- Erken (en waardeer!) dat je hooggevoelig bent.
Ten tweede is het van belang dat je het, als je hoogsensitief blijkt te zijn, ook erkent, want bewustwording is een ding, maar als je het niet accepteert, zul je nog steeds geneigd zijn om je aan te passen aan je omgeving, in plaats van die keuzes te maken die bij jou passen.
- Bedenk wanneer jij overprikkeld raakt.
Hou eens een tijdje bij wanneer jij (extreem) prikkelgevoelig bent. Wat doe je op dat moment? Wie zijn er bij? Wat voor externe prikkels ervaar jij als storend? Hoe zit je op dat moment zelf in je vel? Ben je bijvoorbeeld uitgeslapen en heb je voldoende gegeten of juist niet? Hoe reageer je op die prikkels?
- Neem tijd om jezelf (beter) te leren kennen.
Wie ben jij? Waar word je blij van? Wie of wat geeft je energie en wie of wat kost jou juist energie? Wat is jouw liefdestaal? Hoe zit je persoonlijkheid in elkaar? Wat zijn je passies? Ben jij een ochtendmens of een avondmens? Wanneer kosten externe prikkels jou meer of minder energie?
- Leer luisteren naar je eigen lichaam.
Als je de behoefte hebt om je terug te trekken, doe dat dan. Communiceer naar je omgeving toe dat jij dit nodig hebt, zodat zij niet onnodig teleurgesteld raken. Leer ook goed te luisteren naar dat ‘onderbuik-gevoel’. Meestal hebben HSP-ers gelijk, maar ze vinden het moeilijk om ‘de vinger erop te leggen.’ Bid dat de Heilige Geest zal openbaren wat er niet klopt.
- Maak vervolgens keuzes die bij jou passen.
Doe dingen die je leuk vindt om te doen. Slaap voldoende, eet gezond, beweeg. Kruis aan of bedenk zelf welke prikkels jou energie kosten en probeer er iets aan te doen. Is het noodzakelijk om naar alle vergaderingen/feesten/verjaardagen te gaan? Kun je wellicht op een ander tijdstip boodschappen gaan doen? Kun je in een restaurant vragen of ze de airco of achtergrondmuziek zachter of uit willen zetten? Als jij zorgt dat je een buffer hebt, dan kun je vanzelf meer prikkels aan.
- Zet ‘ kruisen’ in je agenda.
Oftewel, plan het in wanneer je tijd neemt voor jezelf, zodat je niet je hele agenda vol hebt staan met afspraken. Maak niet teveel afspraken op een dag en/of zorg ervoor dat er tijd tussen de afspraken zit om alle prikkels te kunnen verwerken. Stel grenzen en zeg ‘nee’. Wat zijn jouw prioriteiten?
TotalBalance en HSP
Ik kwam er dus achter dat ik inderdaad heel hooggevoelig ben en de rest van ons gezin ook. Maar daarmee had ik nog geen antwoorden op ‘wat kan ik eraan doen om niet OVER-prikkeld te raken?’ Ik wilde namelijk niet dat het me continu energie zou kosten, ik wil bruisen van energie! Ik wil vol vreugde kunnen leven. Maar ja, die prikkelgevoeligheid kan ik ook niet zomaar uitzetten.
Toen kreeg ik op een gegeven moment, terwijl ik onder de douche stond (geweldige plek om geniale ideeën en inzichten van God te krijgen) een waanzinnige mooie ingeving: HSP is niet op één hoop te gooien, als in ‘je bent HSP of niet’. Er zijn méérdere gebieden waarop je hooggevoelig kunt reageren en je moet leren kennen welk(e) gebied(en) jij hebt! Want dan kun je heel specifiek oplossingen gaan zoeken om wel echt vanuit rust en balans te (leren) leven.
Ik geef je hier een kleine test die je voor jezelf kunt maken. Maar als je er veel aankruist, zou ik je echt willen aanraden om een coachgesprek aan te vragen bij één van onze TotalBalance Coaches, want zij kunnen je echt goed begeleiden om met al die verschillende prikkels om te gaan.
Op welke gebieden ben jij Hoog Sensitief Persoon? Kruis aan waarin je jezelf herkent.
Geurgevoelig:
- Ik heb een zeer gevoelige neus.
- Ik ruik het meteen als er iets aanbrandt of wanneer een geur verandert
- Mijn neus gaat irriteren als ik scherpe luchtjes ruik zoals schoonmaakmiddelen of nagellak.
Smaakgevoelig:
- Ik kan enorm genieten van delicate producten.
- Ik kan niet goed tegen de verschillende soorten structuren van eten.
- Ik ben kieskeurig met eten.
Visueelgevoelig:
- Ik zie veel details.
- Ik kan er niet tegen wanneer het licht te fel of schel is.
- Mijn ogen raken overprikkeld als ik te lang naar een beeldscherm kijk.
Geluidsgevoelig:
- Ik schrik snel als er onverwachte geluiden zijn.
- Ik kan me moeilijk concentreren als er achtergrond geluid is.
- Ik kan me ontzettend irriteren aan geluiden van anderen, zoals bijvoorbeeld smakken.
Lichaamsgevoelig:
- Ik irriteer mij aan labeltjes in mijn kleding.
- Ik kan me slecht concentreren als ik ergens pijn heb.
- Ik word chagrijnig als ik niet op tijd eet.
Relatiegevoelig
- Ik voel goed aan hoe de sfeer is.
- Ik kan lastig grenzen aangeven.
- Ik pas mij vaak aan de verwachtingen van anderen.
Omgevingsgevoelig:
- Ik word chagrijnig van troep en chaos.
- Ik ben gevoelig voor schoonheid en lelijkheid.
- Ik zie het als een schilderij of kastje scheef hangt.
Woordgevoelig:
- Ik neem woorden van mensen heel letterlijk.
- Als er gezegd wordt dat ik iets niet kan, dan kan ik het ook niet.
- Negatieve woorden kunnen heel lang nadreunen in mijn hoofd.
Spiritueelgevoelig
- Ik heb een rijke belevingswereld.
- Ik geniet van schoonheid en vind esthetiek belangrijk.
- Ik ben makkelijk ontroerd door mooie muziek of een emotionele film.
Nog meer tips om op een positieve manier HSP te zijn?
- Wanneer je het gevoel hebt dat mensen over je grenzen gaan, leer dan grenzen stellen. Lees het boek ‘Nee is oké’ of ga dan op een cursus zelfverdediging of judo. Het maakt je sterker en het leert je (in fysieke zin, wat ook weer invloed heeft op je psyche) hoe jij je beter kunt wapenen of verdedigen.
- Zoek je bevestiging en geborgenheid bij God, zodat je minder afhankelijk wordt van de bevestiging van mensen je heen. Je mag liefde geven, zonder het terug te verwachten.
- Spreek uit wat je dwarszit, zodat je geen emmer hebt staan die langzaam vol kan lopen. Wanneer je regelmatig dingen zegt, hoef je geen conflicten te hebben, maar spreek je alles uit op confrontatie niveau. Dit voorkomt disharmonie!
- Doe leuke dingen en geniet van het leven.
- Geef je zorgen aan God en vraag Hem om je te helpen goede oplossingen te verzinnen, zodat de prikkels je niet overweldigen, maar je er goed mee kunt omgaan.
Klik op een ’tag’ voor meer artikelen.
Boekentip
Puur hooggevoelig – Jolijn Hendriks
Dit boek is, naast dat het een praktisch boek is voor hooggevoelige mensen, ook een compleet naslagwerk dat allerlei theorieën over hooggevoeligheid behandelt.
Jolijn Hendriks geeft in haar boek vanuit een psychologische benadering eenvoudige en begrijpelijke handvatten en tips om je als hoogsensitief mens al snel beter in je vel te voelen. Als hooggevoelig persoon hoef je niet altijd maar binnen te blijven of je rustig te houden. Juist door gebruik te maken van je talenten en je hooggevoeligheid leer je om volop in het leven te staan en te genieten.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!