Perfectionisme die onzeker maakt? Zo kom je er vanaf!

Perfectionisme kan je helpen om dingen goed te doen, of je juist onzeker maken. Wil jij het liefst altijd alles meteen perfect doen en ben je bang om fouten te maken? Heb jij al jaren een grote droom die in je hart leeft, maar durf je er niet aan te beginnen om hem uit te voeren?

Wie kent dat niet? Dat grote witte papier waarop je iets moet gaan tekenen of schrijven, waarop je iets werkelijkheid moet laten worden, maar… je durft niet. Want wat voor kritiek zul je over je heen krijgen? En wat zouden anderen hiervan denken als je het daadwerkelijk zou gaan uitvoeren? Is het wel perfect genoeg? En wie ben ik eigenlijk om dit te maken, te schrijven of te vertellen? En het resultaat? Je draalt, je stelt uit of erger nog: je doet uiteindelijk helemaal niets.

En hoeveel mensen zijn er niet die, als ze iets laten zien wat ze zelf gemaakt of geschreven hebben dat onmiddellijk ‘inpakken’ met allerlei excuses en woorden ‘dat het nog niet af is’, of ‘dat het niet helemaal gelukt is’, terwijl een ander ernaar kijkt en denkt: ‘Maar wat is er nog niet goed dan?’ Perfectionisme is mooi, maar niet als het je verlamt!

Wat zijn mogelijke oorzaken voor perfectionisme?

Ten eerste is perfectionisme bij de één al bij de geboorte sterker aanwezig dan bij de ander. Dit zie je ook in iemands persoonlijkheid terug. Mensen kunnen heel realistisch zijn, maar doorschieten in een negatief perfectionisme.

Of dit daadwerkelijk zo is, heeft ten tweede ook te maken met de omgeving waarin iemand opgroeit. Als ouders nogal prestatiegericht zijn of als leraren continu fouten benadrukken, in plaats van aan te geven wat er goed gaat, kan een kind faalangst en een extreem perfectionisme ontwikkelen om maar onder die ‘angst van het fout doen’ uit te komen. Het ene kind implodeert en kan depressief worden hierdoor. Het andere kind explodeert en wordt agressief en boos.

Want IEDER kind wil het graag van nature goed doen. Ieder mens wil zich gewaardeerd voelen en ook horen dat hij of zij waardevol is. Dat is hoe God ons ook geschapen heeft. Al in het paradijs staat er: ‘En Hij zag dat het zeer goed was’. Je voelt hiermee de blijdschap van God over zijn schepping en over de mens die Hij geschapen had.

Ten derde kan sociaal perfectionisme ook een grote rol spelen. Mensen willen er graag bij horen en geaccepteerd worden. En op die plekken waar er een enorme competitiedrang heerst, zal de prestatiedrang en daarmee samenhangende perfectionisme ook vergroten.

Daarnaast heerst er ten vierde een sociale media drang om het beste van jezelf te laten zien. Opgemaakt, gefotoshopt, alleen de leuke foto’s van jezelf laten zien… Het heeft niets met de realiteit te maken, maar mensen geloven het (onbewust) wel en willen zich daar ook aan meten.

Wat gebeurt er als je in perfectionisme blijft hangen?

Perfectionisme kan je natuurlijk op een goede manier in beweging houden als het erop aankomt om echt te volharden in het excelleren. Dus: het houdt je uit de middenmoot en het geeft je energie om het goede te doen, ook als je er geen zin in hebt!

Als je positief perfectionistisch bent, dan ben je niet bang om te falen, je bent er vooral op gericht om béter te worden! Dit zie je vaak bij topsporters. Nee, natuurlijk is het niet leuk om te horen dat iets beter kan, maar ze zien fouten maken en falen als een mogelijkheid om hun prestaties te verbeteren. En ook niet onbelangrijk: ze zijn blij met elke (kleine of grote) vooruitgang! Dit positief perfectionisme wordt in de psychologie aangepast (adaptief) perfectionisme genoemd. En dat betekent dat iemand wel graag hoge doelen wil bereiken, maar er ook vrede mee heeft als het (nu) niet lukt.

Maar: de keerzijde van perfectionisme is:

• Dat het je kan verlammen
• Dat je niet in beweging komt
• Dat je nooit iets afmaakt
• Dat je een slecht zelfbeeld krijgt, omdat je nooit succeservaringen hebt
• Dat je je moedeloos voelt
• Dat je er somber of zelfs depressief van kunt worden
• Dat je van anderen net zoveel eist als van jezelf
• Dat je chagrijnig wordt of geïrriteerd, omdat iets niet lukt zoals jij wilt
• Dat je burn-out kunt raken, omdat je zo moe wordt van het telkens opnieuw beginnen
• Of juist dat je bore-out kunt raken, omdat je uitdagingen uit de weg gaat
• Dat je een diepe ontevredenheid ontwikkelt
• Dat je last krijgt van faalangst of andere angsten

Deze negatieve vorm van perfectionisme wordt niet aangepast (maladaptief) perfectionisme genoemd. Deze perfectionist wil graag de top bereiken, maar wordt continu gekweld door faalangst en onzekerheid. Dit willen we natuurlijk niet! Dus is het van belang dat je ermee aan de slag gaat. Hoe kun je dat doen?

Zet die perfectionisme knop uit!

Ik was ook altijd ontzettend perfectionistisch, want ik wilde graag altijd en in alles excelleren. En ja, ik wil nog steeds excelleren, maar ik heb wel geleerd om die perfectionisme knop uit te zetten, zodat ik in geval a. gewoon begín met wat ik moet doen! En b. het ook afmaak, zonder mezelf compleet af te kraken. Ik heb echt geleerd om tegen mezelf te zeggen: ‘Ik heb mijn best gedaan. En uitstekend is goed genoeg. Perfect wordt het alleen in de hemel!’

Ik kijk niet meer naar mijn webinars of filmpjes met gedachten als: ‘mijn haar zit niet goed. Moet je kijken naar mijn onderkin. O nee, ik verspreek me, nu moet alles weer helemaal opnieuw…’ Het is zoals het is en mensen vinden het leuk of niet, het is goed zo. We hebben zelfcompassie nodig!

Stel nou dat ik die knop niet had uitgezet? Dan weet ik zeker dat ik nooit zoveel had kunnen doen als wat ik nu in de afgelopen jaren heb gedaan, omdat ik nog steeds met dat witte vel voor mijn neus zou zitten..

Hoe zet ik die perfectionisme knop uit? Zeven credo’s die je gaan helpen!

Dus: ik wil graag zeven credo’s met je delen die je kunnen helpen om perfectionisme met die angst om te falen en fouten te maken voorgoed uit je leven te bannen, zodat jij gewoon je droom gaat leven die God in je hart heeft gelegd! 

1. Ben jij bang voor wat anderen ervan zullen denken of vinden wat jij maakt, tekent, schrijft en creëert? Oftewel: ben je bang voor hun mogelijke afwijzing?

Zeg tegen jezelf:

Als ik het zelf mooi vind en er blij van word, dan is het goed.

2. Ben jij bang om aan het leven van je droom te beginnen omdat je niet goed weet hoe je het moet aanpakken of welke stappen je moet zetten?

Zeg tegen jezelf:

Ik begin gewoon en doe het stapje voor stapje; ik kan altijd nog bijsturen of dingen veranderen. 

3. Zit jij voor je gevoel gevangen in een omgeving die star is? Die alles doet zoals het altijd gaat en die nauwelijks open staat voor groei en nieuwe dingen?

Zeg tegen jezelf:

Ik heb een groei mindset en God wordt er blij van wanneer ik mijn talenten ontwikkel!

4. Zitten er allerlei mensen op je nek die willen dat je sneller je werk levert, terwijl je al je uiterste best doet om alles goed af te krijgen?

Zeg tegen jezelf:

Ik kan doen wat ik kan doen en niet meer dan dat! Voor alles is een tijd…

5. Ben je bang om je hoofd boven het maaiveld uit te steken, omdat je dan negatieve (vaak oneerlijke…) kritiek krijgt? Heb je wat meer zelfvertrouwen nodig?

Zeg tegen jezelf:

Als God voor mij is, wie kan er dan tegen mij zijn?

6. Ben je bang dat het je (teveel) geld kost als je fouten maak?

Zeg tegen jezelf:

Géén fouten maken is duurder, want dat betekent dat ik nooit iets nieuws probeer.

7. Ben je bang om je fouten toe te moeten geven en dat je dan voor paal staat?

Zeg tegen jezelf:

Alleen de écht krachtige mensen durven zich kwetsbaar op te stellen en hun fouten of hun ongelijk toe te geven.

Welk credo spreekt jou aan, waar je de komende weken mee aan de slag wil gaan?

tekst gaat onder afbeelding verder…

---

---

Wil je meer zelfvertrouwen ontwikkelen?

Je gedachten onder de loep nemen is echt cruciaal! Want jouw gedachten, bepalen voor een groot deel hoe je in je vel zit. Heb jij last van perfectionisme die onzeker maakt? Of ben je soms bang om ‘door de mand te vallen’? Denk je dat jouw successen toeval zijn of het resultaat van anderen, terwijl je er eigenlijk zelf heel hard voor gewerkt hebt? Maar liefst 75% van de vrouwen schijnt last te hebben van het bedriegersyndroom zoals dat in de psychologie wordt genoemd. Leef niet als een Jakob die continu op de vlucht was voor zijn eigen angst en bedrog! Wat jij nodig hebt is echt te leven vanuit vertrouwen in God en in zijn vrijheid die leven geeft.

Wat kun je doen?

Waak over je gedachten!

Je gedachten onder de loep nemen is echt cruciaal! Want jouw gedachten, bepalen voor een groot deel hoe je je voelt en van daaruit ontwikkel je bepaald positief of juist negatief gedrag.

Herken je dat? Dat je van alles en nog wat wilt doen, maar dat je denkt: ‘Oh help, ik kan dit helemaal niet…!’, waardoor je eigenlijk als een gestreste kip rondjes blijft rennen en nergens aan toe komt? Je perfectionisme zit je in de weg. Terwijl, als je jezelf eens stevig toespreekt en gewoon biddend aan het werk gaat, je ineens wél al die dingen gedaan krijgt?

Heb je ook door dat als je liefdevolle en bemoedigende gedachten hebt over jezelf en over de mensen om je heen, je meer vrede en vreugde ervaart en je relaties beter worden? Besef dat je gedachten kunnen zijn als vergif voor je ziel óf juist als een soort Pokon (bloemenvoedsel) dat je doet bloeien en groeien. Wat kies jij?

Ik deel graag drie Bijbelse tips over hoe je je gedachten ‘waar, edel en zuiver’ (Filippenzen 4:8) kunt houden:

1. Vul je gedachten met Gods woord

Gods Woord lezen en bestuderen zal je hart en gedachten positief beïnvloeden. Gods Geest wil ons elke meer op Jezus laten lijken (over perfectionisme gesproken!;) en door het lezen en bestuderen van Gods woord, kan de Heilige Geest in ons werken. Hebreeën 4:12 (NBV21) zegt: ‘Het woord van God is levend en krachtig, en scherper dan een tweesnijdend zwaard: het dringt diep door tot waar ziel en geest, been en merg elkaar raken, en het is in staat de opvattingen en gedachten van het hart te ontleden.’

Hoe mooi is dat? Helaas zijn er heel wat christenen die Gods woord laten verstoffen in de kast… Jij ook? (Dit is niet bedoeld als oordelende vraag, slechts als een confronterende …)

Of neem jij regelmatig – liefst elke dag – de tijd om naar God te luisteren door zijn woord? Al is het één zin of zelfs maar één woord waar je op ‘kauwt’, dat kan al levensveranderend zijn! En je zult merken dat als jij (samen met de Heilige Geest) biddend met een bepaald thema aan de slag gaat – bijvoorbeeld: ‘Ik wil geduldiger worden en God, help mij daarbij…’ – dat je langzaam aan zult veranderen, doordat je tijd met God doorbrengt. Bijzonder toch?

2. Denk de waarheid

Als er iets is waar de duivel heel druk mee bezig is, is het wel om (halve) leugens in onze gedachten te brengen.  Zo kan perfectionisme je verlammen en een gevoel voeden van niet-goed-genoeg. Leugens zijn een voedingsbodem voor minderwaarheidsgevoelens en voor gedrag dat ons leven negatief beïnvloedt. Maar in Efeziërs 4:25 staat: ‘Leg daarom de leugen af en spreek de waarheid tegen elkaar, want wij zijn elkaars ledematen.’ Oftewel: als je iets denkt of spreekt, sta dan even stil en vraag jezelf af: ‘Is dit de waarheid?’

Want besef: ook kleine leugens of halve waarheden zijn leugens en leugens houden ons bij Gods waarheid vandaan. Terwijl we juist zijn waarheid nodig hebben om het leven op een goede manier te kunnen leven!

In het voorbeeld dat je als een gestreste kip rondloopt, omdat je denkt: ‘Help! Het is teveel, ik kan dit niet…’, is het van belang om jezelf te vragen: ‘Is dit echt waar? Kan ik het écht niet?’ Als je vervolgens bidt, kom je tot rust en zie je ineens mogelijkheden waarop je het wél af kunt maken. Of je komt tot de conclusie dat je teveel hooi op je vork hebt genomen en dat je iets moet afzeggen. Overigens ligt ook daar, vanuit je perfectionisme, vaak een leugen aan ten grondslag, bijvoorbeeld: ‘Ik moet altijd ja zeggen’, of ‘Ik moet sterk zijn, ik kán dit allemaal’.

3. Voed je gedachten met gezonde kost

‘Voed je gedachten met gezonde kost’ houdt in dat je er bewust over nadenkt wat je toelaat in jouw gedachten. Wat voor tijdschriften of boeken lees je? Wat voor programma’s kijk je op televisie of op Netflix? Maar ook: met wat voor mensen ga je om? En hoe spreken zij? ‘Waar je mee omgaat, word je mee besmet’ is een bekend gezegde. Hoe wil jij in het leven staan? En wat voor mensen verzamel je om je heen?

Wat is jouw roeping en hoe ga je die volgen? Als jij veel omgaat met mensen die jou niet stimuleren in jouw roeping, dan is het een stuk lastiger om te doen wat God in je hart legt om te doen, dan als je positief gestemde, bemoedigende mensen om je heen hebt. Het is niet voor niets dat onze TotalBalance Coaches graag liefdevol met jou mee wandelen in het proces wat jij mag lopen om meer zelfvertrouwen te krijgen! Het helpt om mensen naast je te hebben staan die je bemoedigen en die je liefdevol confronteren als het nodig is of juist aanmoedigen om te volharden!

Als we elkaar kunnen stimuleren en bemoedigen om de juiste keuzes te maken, om op God te vertrouwen, om zijn woord te lezen en om samen feest te vieren als er weer stappen zijn gezet, dan is het zoveel makkelijker om gewoon te doen wat God (elke dag) van ons vraagt…

En nu? ACTIE!

Zou jij graag in balans komen met God, jezelf en je omgeving? En wil jij echt in jouw door God gegeven bestemming wandelen? Neem dan contact op  met één van onze TotalBalance Coaches om je hierbij te helpen!