Gezonde keuzes: Als jij geen lichtend voorbeeld bent, dan gebeurt er niets

Licht zijn en zout zijn als hulpverlener, ook op het gebied van leefstijl. Dat willen we wel. Want zoveel mensen worstelen met hun leefstijl. En je merkt het ook in gesprekken met bekenden of in jouw coachpraktijk waarschijnlijk met enige regelmaat: Het is heel erg moeilijk om gezonde keuzes te maken. Maar als we God willen liefhebben boven alles, dan moeten we goed zorgen voor de tempel van zijn Heilige Geest.

Waarschijnlijk bespreek jij, als coach, daarom ook allerlei leefstijl adviezen in je gesprekken met cliënten. Maar de ander lijkt het niet op te pakken. Je cliënt begint er niet eens aan, of valt al heel snel weer terug in oude gewoonten. Wat maakt toch dat het niet lukt om anderen effectief te helpen of te begeleiden op hun leefstijl? Hoe kun je meer licht gaan geven op dit gebied?

Regelmatig spreek ik coaches, leiders, pastoraal werkers en managers die zich diep van binnen ook wel hypocriet voelen. Ze geven heel veel tips en adviezen aan anderen, maar ze doen het zelf vaak helemaal niet. Vaak zijn ze zelf helemaal niet goed in het zorgen voor zichzelf en het maken van gezonde keuzes. Het is vaak zoveel makkelijker om anderen te adviseren, dan om het zelf uit te voeren. We hebben gemakkelijk praten als coaches, maar geven niet zoveel licht en zijn nog niet écht een zoutend zout.

Vechten tegen je biologie

Het probleem is dat we, om onze leefstijl te veranderen, onze biologie moeten ontstijgen. Daarmee bedoel ik te zeggen dat ons lichaam ons tegenwerkt als we willen veranderen. Onze biologie is zo gemaakt dat ons lichaam zich voorbereidt op wat komen gaat en daarvoor hormonen maakt. Vervolgens schreeuwt ons lichaam om de oude gewoonten en is het, zeker als jij je er niet bewust van bent, onmogelijk om te veranderen. En dat maakt dat je niet dat licht geeft dat je graag zou willen geven, zodat je hulpvragers kunnen volgen.

Neem, bijvoorbeeld, een gewoonte om onderweg naar huis van je werk even te stoppen bij een benzinestation en daar een broodje bal te eten. Je lichaam leert deze gewoonte heel snel aan, want je lichaam moet voldoende insuline aanmaken om dat broodje te verwerken. Al na enkele keren gaat de biologie zich tegen je keren. Zodra je op de snelweg het bordje ziet van het benzinestation gaat je lichaam alvast insuline aanmaken. Als je echter insuline in je lichaam hebt dan krijg je ook ‘trek’, want er móet nu voedsel binnenkomen waar de insuline iets mee kan. Je krijgt dus éxtra veel trek in het broodje. De meeste mensen zijn zich hier niet bewust van en reageren onbewust op de signalen van het lichaam.

Dit ervaren wij als coaches ook. Ook onze biologie werkt ons tegen. En daardoor vinden ook wij het lastig om te veranderen en gezonde keuzes te maken. We zijn daardoor geen lichtend voorbeeld voor onze cliënten. En als we hen dan van adviezen voorzien voelt het hypocriet. En sommige cliënten zijn heel gevoelig en merken dat het niet klopt. Veel coaches hebben ook de neiging om dan maar geen leefstijl adviezen te geven. Beide uitkomsten (hypocriete adviezen geven óf helemaal geen adviezen geven) betekent dat we onze hulpvragers dus niet écht goed kunnen begeleiden.

Hulpvrager in de steek gelaten

En eigenlijk laten we de ander dan een klein beetje in de steek. Zeker als we hulpverlener zijn en een hulpvrager niet effectief begeleiden bij hun leefstijl. De ander blijft immers in oude, slechte, gewoonten vallen en leeft niet écht gezond. Het lichaam, de tempel van de Heilige Geest, is niet gezond, niet fit of niet schoon.

Voor christencoaches, christen leiders, pastoraal werkers en christen managers is de verantwoordelijkheid om de ander, de hulpvrager of medewerker, écht te begeleiden naar een gezonde leefstijl veel groter dan voor anderen! Je hebt al een functie om te helpen het licht aan te zetten op verschillende gebieden van het leven. Je hebt een taak om de hulpvrager te leren om God lief te hebben boven alles en in volledige overgave aan Hem te leven. En dat kan alleen groeien als die ander, de hulpvrager, ook groeit in een gezonde leefstijl. In hun duister is licht nodig.

tekst gaat onder afbeelding verder…

---

---

Effectiever begeleiden naar verandering

Het is daarom heel belangrijk dat we gaan ontdekken hoe we een ander effectiever kunnen begeleiden naar verandering. En aangezien wij als coaches en therapeuten zelf het instrument zijn, begint alles bij onszelf. Als het instrument niet scherp is, dan kan het ook zijn taak niet goed vervullen. We zullen onszelf dus moeten slijpen, zodat we meer licht kunnen geven (een diamant schittert zo mooi doordat het is geslepen). En in feite geldt dit ook voor leiders, pastoraal werkers en managers.

We voelen ons vaak hypocriet, omdat we onze eigen adviezen niet opvolgen en maar een heel zwak licht laten schijnen. Het is dus om te beginnen belangrijk dat we gaan beginnen met te werken aan onze eigen leefstijl. We moeten zelf beginnen met God lief te hebben boven alles. We weten dat als we zelf God liefhebben en goed voor onszelf zorgen dit maakt dat wij zelf een stralend licht zullen zijn en een zoutend zout. Dat straalt af op de mensen om ons heen.

Hoezo helpt dat?

Het lijkt misschien grote onzin, want als wij goed voor onszelf zorgen dan kan de ander toch nog steeds verkeerde keuzes maken?! De hulpvrager gaat écht niet andere keuzes maken, omdat wij dat doen. Toch is onze grootste belemmering in het begeleiden en helpen van anderen ons eigen zijn, voelen, denken en handelen. Als wij licht zijn, en uitstralen dat het kan, dan is dat bemoedigend voor de ander.

Daarnaast is het ook belangrijk dat we zelf de moeite ervaren. Het is niet makkelijk, het vraagt iets van ons om te veranderen. Als wij zelf door die moeite heen gaan, dan wordt het zoveel makkelijker om de ander te begrijpen in zijn of haar belemmeringen en mee te denken over goede ideeën om er anders mee om te gaan.

Effectieve strategieën

Maar, je hebt tegelijk ook gelijk: met alleen voor onszelf zorgen zijn we er nog niet.

Er is onderzoek geweest naar leefstijl veranderingen en het overwinnen van belemmeringen. En Ben Tichelaar heeft de belangrijke factoren voor een effectieve strategie op een rij gezet (in zijn boeken, onder andere ‘de ladder’). Deze effectieve strategieën zijn onderdeel van de TotalBalance methode, zodat iedereen die de methode afrondt ook de juiste stappen gaat zetten naar verandering.

Licht geven in Emotie en Motivatie

Maar bij TotalBalance beginnen we om de coaches te leren dat je, om te kunnen veranderen, allereerst ‘emotie’ nodig hebt. Zonder emotie is het onmogelijk om tot verandering te komen. Juist, door het probleem van onze biologie is er een ‘sterke emotie’ nodig die voldoende kracht geeft.

Hoeveel pijn heb jij van je oude gewoonte? Waar belemmert het je in en waar levert het je verdriet op? De vraag is of deze emotie zo sterk is dat hij je een sterke motivatie geeft om te willen veranderen. Hoe groter de pijn en het verdriet over je oude gewoonte en belemmeringen, hoe groter je motivatie zal zijn om er iets aan te willen doen. Zolang jij, als hulpverlener, niet hebt ervaren hoe belangrijk deze emotie is en hoe krachtig een emotie kan zijn, kun je hulpvragers niet goed begeleiden hierbij.

Het is namelijk een zoektocht om de diepe pijn te vinden én het voelen van pijn en verdriet is niet leuk en vermijd je daarom het allerliefst. Zodra je deze zoektocht zelf een keer hebt ondernomen en je jezelf hebt gedwongen naar de pijn toe te gaan, ook al had je een natuurlijke neiging om er bij weg te blijven, dan kun je een licht zijn voor jouw hulpvragers in het duister naar hun pijn toe.

Wil jij leefstijladviezen geven zonder schroom? Ga dan zelf iets in je leefstijl veranderen en begin met het zoeken van voldoende emotie, om motivatie te hebben de verandering ook écht aan te willen gaan. Dan zal het licht dat jij uitstraalt veel sterker zijn.

Licht geven in Bewustzijn en Biologie

Vervolgens is het belangrijk dat jij als hulpverlener heel helder voor ogen hebt dat je biologie je tegenwerkt. Dit bewustzijn is de helft van de strategie om je biologie te overwinnen. Maar gedurende je eigen leefstijlverandering ga je merken hoe krachtig je biologie is en hoeveel alertheid het van je vraagt om je biologie écht te ontstijgen. Maar deze ervaring kan jou helpen om jouw hulpvragers ook bewust te maken van hún biologie en hen te begeleiden om niet aan hun biologie toe te geven.

Het helpt om dit zelf ervaren te hebben, zodat je een nog helderder licht kunt zijn voor cliënten en hulpvragers.

Licht door Kleine stapjes en Tijd

Een ladder, zoals Ben Tichelaar gebruikt, is een hele mooie metafoor. Want als je te grote stappen hebt tussen elke sport (tree) van de ladder, dan moet je voor elke stap die je omhoog wilt zetten heel veel moeite doen en misschien kom je er niet eens bij. Terwijl als je steeds een heel kleine afstand hebt tussen de sporten van de ladder, je veel sneller omhoog kunt. Een paar grote stappen zetten kost dus meer tijd en moeite dan heel veel kleine stapjes zetten. In de TotalBalance methode hebben we daarom in het laatste deel opgenomen dat je als coach je cliënt begeleidt bij het steeds kleiner maken van de stappen. Hoe kleiner, hoe beter!

De TotalBalance methode is sowieso heel helpend voor de begeleiding van anderen bij hun leefstijl. Want oude patronen doorbreken is immens ingewikkeld als je nog oude emoties en oude rommel in jezelf op te ruimen hebt. Daarom begint de methode ook eerst met het opruimen van de rommel uit het verleden. Daarna kijken we hoe God ons heeft gemaakt om vervolgens de meest passende keuzes te kunnen maken. En we sluiten de methode af met het zoeken naar het meest mogelijke ideale leven (binnen het ongeluk dat sinds de zondeval ook onderdeel zal uitmaken van ons leven) en het kiezen voor een gezonde leefstijl.

Werk jij nog niet met de methode? Je kunt natuurlijk altijd eens het GRATIS webinar bekijken: Bijbels coachen.

Zijn de stapjes klein genoeg?

Maar als je al een coachpraktijk hebt, therapeut bent, leider, pastoraal werker of manager bent, ga aan de slag met de ander te helpen kleinere stapjes te zetten. Hoe kleiner hoe beter!

Je zult merken dat veel mensen denken dat ze al heel kleine stapjes hebben bedacht, maar dat het nog altijd veel en veel kleiner kan! Neem niet te snel genoegen met ‘kleiner dan dit kan het niet’. Onderzoek dat kritisch met elkaar.

En gun jezelf ook de tijd hierin! Haastige spoed is zelden goed, zegt het spreekwoord en zo werkt het ook. Veranderen kan niet ‘snel’. Het heeft tijd nodig. Maar we zijn allemaal ongeduldig en dat ongeduld maakt dat we soms te grote stappen bedenken in de hoop dat we dan sneller zijn. Maar als je terugdenkt aan de metafoor van de ladder, dan kost het alleen maar meer tijd om de ladder te beklimmen als de sporten te ver uit elkaar staan. Het reiken, optrekken, klimmen en klauteren kost meer tijd. Terwijl de kleine stapjes je snelheid gaan geven zodra je begint te klimmen.

Tegelijk is het ook belangrijk om die kleine stapjes ook rustig te zetten, zodat je niet misstapt en van de ladder valt (en weer opnieuw moet beginnen). Gun jezelf de tijd! Ook deze ervaring van ‘geduld oefenen’ en jezelf tijd gunnen is belangrijk om een licht te kunnen zijn voor jouw hulpvragers. De ander kan zich aan jouw rust optrekken.

Licht in de Omgeving

Als laatste helpt het ook om naar je omgeving te kijken. Soms kan de omgeving je namelijk van de ladder aftrekken, waardoor je steeds opnieuw moet beginnen. En met je omgeving kun je kijken naar twee aspecten: 1. De spullen, inrichting en sfeer om je heen en 2. De mensen om je heen.

Spullen, inrichting en sfeer

Wil je minder chips eten, koop dan geen chips. Als je chips in je omgeving hebt liggen, is het lastiger om deze te laten staan. Of als je wilt hardlopen, zet dan je hardloopschoenen midden in de gang (zodat je erover struikelt). Wanneer jij je schoenen steeds ziet staan is het makkelijker ze ook aan te trekken.

Mensen om je heen

En ook mensen in jouw omgeving mag je  vragen om rekening met jou te houden. Als mensen in jouw omgeving snoepen, niet mee gaan met bewegen en/of altijd veel te laat naar bed gaan, dan is het lastiger voor jou om je nieuwe gewoonte vast te houden. Nu kunnen de mensen om je heen niet altijd alles perfect maken voor jou. Dus het vraagt bewustzijn van jou om je biologie te ontstijgen náást mensen die dat niet doen. Maar het is wat anders om bewust jou in moeilijke situaties te brengen; dat hoeven de mensen in jouw omgeving niet te doen. Als ze van je houden, dan helpen ze je, waar mogelijk, graag.

Het anders inrichten van je omgeving én het vragen van de mensen in je omgeving om rekening met je te houden is best moeilijk. Ook dit is weer iets dat belangrijk is voor jou als hulpverlener om een keer ervaren te hebben. Zo kun jij stralend licht én een zoutend zout zijn voor je cliënt.

Wij gaan ervanuit dat je hier mee aan de slag wilt gaan, want we gaan er vanuit dat je graag de ander wilt helpen om God lief te hebben boven alles. Laat eens even in een reactie (onderaan deze pagina) weten hoe jij jouw cliënten begeleid bij hun leefstijl en waarvan jij merkt dat écht heel goed werkt!?

Heel veel zegen,

Elzemarij ’t Hart
TotalBalance Seniorcoach,
TotalBalance supervisor & trainer

Ik begeleid mensen naar een waardevol en ontspannen leven, wat er ook gebeurt. Doordat ze in contact komen met zichzelf en wat hen drijft, krijgen ze zelfkennis, doorbreken ze patronen en ontwikkelen ze daadkracht en vertrouwen om passende keuzes te maken.

---